UYGUR (AMASYA)

ULAŞIM: D-180 Amasya-Tokat Devlet Karayolu üzerinde Amasya şehir merkezine 30 km. uzaklıktadır. Karayolu ile;

Uygur   -          Turhal             =  35 km.

Uygur -            Tokat               =  79 km.

Uygur –           Samsun          =160 km.

Uygur -            Ankara             =330 km

Uygur -            İstanbul            =710 km. (Boğaziçi Köprüsü)

En yakın tren garı :Amasya Merkeze 34 km., Turhal/Tokat garına 35 km. uzaklıktadır.

Hava yolu ile ulaşım için; Merzifon Havalimanına 75 km., Tokat Havalimanına 62 km. dir.

Denizyolu ile ulaşım için ; Samsun Limanı 160 km. uzaklıktadır.

COĞRAFİ KONUM: Karadeniz Bölgesi, Orta Karadeniz Bölümünün iç kesimlerindedir. Deliçay vadisi üzerinde Amasya ve Tokat'ın Turhal ilçelerinin tam ortasında yer alır. Doğusunda Ezinepazar kasabası, Kuzeydoğusunda Eskikızılca köyü, güneyinde Yağcıabdal köyü, kuzeyinde Tatar, Keşlik ve Sarıyar köyleri, batısında Kaleköy bulunmaktadır. Başlıca yükseltileri; Domuz tepesi (Yuva Deresi), Yüce Harman, Arzuönü, İneklik tepeleridir. Haritalarda Sarıtaş Dağları diye geçen sıradağların eteğindedir.

YÜZÖLÇÜMÜ:

EKONOMİ: Bölgenin bir geçiş iklimi olması ve verimli bir ovaya sahip olması nedeniyle kasabanın en önemli geçim kaynağı tarımdır. Bir yılda iki mahsul alınabilmektedir. Başlıca ürünler; buğday, salatalık, fasulye, biber, domatestir. Ayrıca tarımın mümkün olmadığı araziler işlenerek üzüm bağları haline getirilmiş böylece asma yaprağı, üzüm ve pekmez üretimi de ekonomiye katkı sağlamıştır. Son yıllarda meyvecilik yeniden canlanmış ayrıca ufak çaplı seracılık faaliyetleri baş göstermiştir. Kasabanın en önemli geçim kaynağını hayvancılık oluştururken son yıllarda izlenen yanlış ekonomik politikalar ve halkın biraz da kendi çabalarıyla bu oran çok gerilemiştir.

İKLİM: Bölgede ılıman bir iklim vardır. Kışları bazen çok sert geçse de yazları çok kurak olmaz. Bu da bir geçiş bölgesi olmasındandır. Her mevsim yağışlıdır. Orta Karadeniz Bölümü’nde ise maksimum yağış kışın, minimum yağış yazın olmaktadır. Yıllık yağış miktarı 70 -100 cm dir. Kar yağışlı günlerin ortalaması 18 gündür. Yıllık ortalama sıcaklık 13-15°C’dir. Ocak ayı ortalama sıcaklığı 6 – 7°C’dir. Temmuz ayı ortalama sıcaklığı 21 – 23°C’dir. Yıllık sıcaklık farkı 13 -15°C’dir. Tabii bitki örtüsü ormandır. Ara sıra, don olayları olur, sis belirir, kar yağar.

NÜFUS: Belde Türkiye'nin pek çok yeri gibi büyük şehirlere yoğun bir genç nüfus göçü vermektedir. Bir zamanlar çocuk seslerinin eksik olmadığı sokaklarda artık tek tük insanlar dolaşır olmuştur. Genç nüfus gittikçe azalmakta buna mukabil emekli olanlar geri dönmektedir. Bu durum devam ederse yakında bir emekli kasabası olması içten bile değildir. Kasaba nüfusu 1.000 (2013 yılı itibariyle) civarında olmasına rağmen özellikle İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya gibi büyük şehirlerde bu nüfusun 5 katı kadar bir nüfus vardır.

Yıllar                Erkek               Kadın               Toplam

1990                  -                      -                    2.017

1995

2000                  -                     -                     2.069

2007                594                  587                  1.181

2008                507                  566                  1.073

2009                521                  578                  1.099

2010                519                  571                  1.090

2011                486                  533                  1.019

2012                464                  490                    954

2013                444                  483                    927

2014                433                  444                    877

2015                425                  432                    857

2016                407                  426                    833

NOT: Nüfus verileri TUİK'in resmi web sayfasından alınmıştır.

TARİHİ: Amasya-Tokat karayolunun üzerinde bulunan beldenin geçmişi Roma döneminin öncesine kadar dayanmaktadır. Roma İmparatorluğu'nun Kral Yolu'nun üzerinde bulunan beldede bu döneme ait birçok eser bulunmuştur. Bunlardan en önemlisi, üzerinde Roma imparatorlarının isminin yazılı bulunduğu 'mil taşları'dır. Türklerin bu bölgeye yerleşmesi ise 1071 Malazgirt Savaşı'yla olmuştur. Öyle ki bölge Eretna Devleti sırasında Eretna Beyi Ebu'l Gazi Bahadır Han'ın kışlağı olmuştur. Zaten kendisi de Uygur Türkü olan Bahadır Han, buraya büyük önem vermiştir. Osmanlı döneminde İnebazar nahiyesine bağlı bir karye(köyden büyük nahiyeden küçük yerleşim yeri)dir. Amasya Şeriye defterlerinde adı geçmektedir. Kasabanın ilk yerleşim yeri Eskiköy mevkiisidir. Ardından Kayadibi bölgesi yerleşim yeri olmuştur. Fakat Osmanlı dönemindeki Alevi katliamları neticesi daha korunaklı bir yer olan Pınargözü mevkiine yerleşilmiştir. Daha sonra zamanla aşağı bölgelere inilmiştir. Kurtuluş Savaşında Ergonaş Baba sancağı altında toplanan Uygur'lular vatan savunmasında pek çok şehit ve gazi vermiştir. Beldede Romalılar döneminden kalma bir garnizon kalesinin varlığı bilinmekteyse de bu eserden günümüze bir kalıntı kalmamıştır. Ama bu bölgeye “İçerişehir” denmesi ve birçok tarihi eserin bulunması burasının önemli bir yerleşke olduğunu göstermektedir.

DİNİ İNANIŞ: Kasaba tamamı Türkmen-Alevi nüfusa sahiptir. Bölgedeki en yoğun Alevi nüfus Uygur 'dadır. Kasaba bir Alevi beldesi olmasına rağmen tam anlamıyla bir cemevine sahip değildir. Bu büyük bir eksikliktir. Ayrıca gençlerin kültürden ve yoldan uzak düşmemeleri için ehil kişilerin öğretici olarak görev almaları şarttır. Kasabanın çevresinde birçok evliya vardır. Kasaba halkı Mayıs ayı içerisinde toplu olarak bu evliyaları ziyaret etmekte ve hem bereket için hem de afetlerden korunmak için kurbanlar kesmektedir. Bu evliyalardaki ağaçlar, sular ve toprak ve taşlar kutsal sayılmaktadır. Bir kişinin bu ağaçları kesip yakarsa başının beladan kurtulmayacağına inanılır. Ayrıca suyu ve toprağı şifalı sayılır. Çocuğu olmayan kadınlara palamut yutturulur. Bu inanışlar bize Orta Asya şaman kültüründeki su, taş, ağaç inanışlarını hatırlatmaktadır.

KÜLTÜR: Anadolu’ya has  tamamen Türk kültür ve görenekleri hakimdir. Bazı unsurlar zamanla unutulmuş, bazıları da neden olduğunu bilmeden yapılsa da yine de düğün, doğum, ölüm v.s törenler kültüre uygun olarak yaşatılmaya devam edilmeye çalışılmaktadır.

EĞİTİM: Kasaba'da okur-yazar oranı çok %99 civarındadır. 1930'lu yıllarda ilkokul, 1980 yılında ortaokul açılmıştır. Daha sonra yapılan yasa değişikliği ile ilköğretim okulu olmuştur. Uygur ilköğretim okulu çevre köylerden taşımalı sistemle öğrencilerin geldiği modern bir bölge okuludur. Ayrıca kız erkek ayrımı gözetmeksizin ilköğretimden sonra lise ve üniversite eğitimi de oldukça yaygınlaşmıştır. Bugün Türkiye'nin birçok üniversitesindeki Uygur'lu gençleri görmek bizleri gururlandırmaktadır.

SAĞLIK : Kasabada 1976 yılında yapılan bir sağlık ocağı vardır. Uygur'la birlikte çevre köylere de hizmet vermektedir.

RESMİ VE SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI : Belediye, Merkezi İlköğretim Okulu, Aile Sağlığı Merkezi, Tarım Kredi Kooperatifi, PTT,  Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, Toprak-Su Kooperatifi ve Uygur Kasabası Kültürel Güzellikleri Koruma ve Dayanışma Derneği bulunmaktadır. İstanbul’da Kasaba'dan İstanbul'a göç edenler tarafından Uygur Kasabası Kültür ve Dayanışma Derneği mevcuttur.

HARİTA: Rakım :650 m.

Koordinatlar : 40°, 33´, 27.1476´´ Kuzey

                        35°, 59´, 47.3928´´ Güney

YEMEKLER: Yağlı, çökelekli, burma gömbe, fırın çöreği, kaypak, tatar böreği, akıtma, yahni, keşkek, toyga çorbası, yaprak dolması,düz gömbe, etli kurban pilavı, tarhana çorbası ve daha bir çok yemek sayılabilir.

UYGUR’UN İDARECİLERİ:

Muhtarlarımız;

1980-1984 Mehmet ER (Kurtlu)

1984-1989 Ali Rıza DURAN

Uygur, 1989 yılında belediye olmuştur.                        Muhtarlarımız

Belediye Başkanlarımız :                                        

1989-1994 Mahmut ÖZDEMİR                                    Hüsnü ERDOĞAN

                                                                       Yeni Mahalle                        İnönü Mahallesi

1994-1999 Ahmet DURAN         Hüseyin ÇELEBİ(1994-1999)       Doğan ER(1996-1999)

1999-2004 Ahmet DURAN         Hüseyin ÇELEBİ                        Doğan ER

2004-2009 Hasan ER                Selami DURAN                          Doğan ER

2009-  2014  Murat SATILMIŞ    Mehmet AYAN                          Yılmaz ŞAHİN

VEEE yıl 2014 yeniden "KÖY"

2014-2019 Hayrettin SATILMIŞ

2019-2024 Hürrem ER